2015-04-23

Czy mamy duszę?

Pojęcie duszy ma sens tylko w odniesieniu do życia wiecznego w religiach które tak opisują co się dzieje po śmierci (przede wszystkim chrześcijaństwo i islam). Nie wszystkie religie tak to opisują, np. reinkarnacja odbywa się bez duszy. Wiele religii w ogóle nie posiada żadnego "życia" po śmierci, a jedynie miejsce spoczynku (Walhalla, Szeol, Hades).


Czy dżdżownica ma duszę?

Jako mały katolik zadałem mamie pytanie: czy dżdżownica ma duszę?
- Oczywiście nie
- a pies?
- yym.. chyba tak
Zacząłem więc wymyślać na czym polega granica między istotami które mają duszę a tymi które nie mają. Nigdy tego nie zrozumiałem.

Tymczasem działanie naszego mózgu jest nierozerwalnie związane z jego fizycznością. Uszkodzony mózg działa źle, wirusy atakujące mózg zmieniają naszą świadomość i odbiór bodźców zmysłowych. Schizofrenia czy choroba Alzheimera dają się kontrolować chemią lub zobaczyć pod mikroskopem czy w badaniu elektromagnetycznym.

Kim jesteśmy?

Świadomość jako strumień myśli jest kształtowana przez nasze doświadczenia z przeszłości. Można przewidzieć w jakim stanie będzie ktoś kto stracił pracę lub jest samotny. Prawie wszyscy potrzebujemy akceptacji i miłości i podążamy za naszymi instynktami stadnymi i popędem seksualnym. Na przewidywaniu naszych reakcji opiera się cały marketing i sztuka reklamy - skutecznie umiemy sterować chęciami i decyzjami poprzez obrazy.

Narkotyki zmieniają całkowicie naszą świadomość. Alkohol czyni nas agresywnymi i bardziej skłonnymi do podążania za pierwotnymi instynktami. Uszkodzenia i choroby mózgu mogą pozbawić nas części lub całości wspomnień. Amnezja sprawia że nie poznajemy osób które kochaliśmy przez wiele lat.
Lata rozłąki sprawiają, że zapominamy o ludziach nam bliskich i przestajemy kochać. Tracimy i zyskujemy nowe przyjaźnie w trakcie naszego życia.

To kim jesteśmy jest związane z fizycznym stanem naszego mózgu.

Czym więc jest dusza?

Jeśli więc dusza jest czym innym niż to kim jesteśmy, to czym jest? Jaką część nas zawiera?

Co możemy zabrać ze sobą w podróż po śmierci? Co trafia do raju, skoro nie nasze myśli, nie nasze uczucia, nie nasze tęsknoty ani doświadczenia?

I czy chciałbyś trafić na wieczność w miejsce w którym to wszystko kim jesteś zniknie? Wieczna katatonia, żadnych myśli ani wspomnień... Na pewno tego chcesz?

Naturalizm to na szczęście prawda - dusza nie istnieje

Na szczęście nie mamy żadnej duszy a śmierć kończy naszą świadomość. Jesteśmy takimi samymi zwierzętami jak inni mieszkańcy Ziemi.

Szympansy, krowy, delfiny, psy i koty tak samo kochają swoje dzieci i poświęcają się dla nich, jak my dla swoich. Przyjaźnią się, nadają sobie imiona, bawią się i kochają.

Tyle, że my szukamy odpowiedzi na pytanie: dlaczego? Świadomość to jedyna różnica.

Nie martw się, po śmierci nic już nie ma.


Powyższy opis jest zainspirowany dziełami Bertranda Russella - noblisty, znakomitego filozofa i wybitnego fizyka.

Natomiast historia z dżdżownicą jest prawdą z mojego dzieciństwa - szkoda że wtedy nie zastanowiłem się głębiej nad tym tematem.

2 komentarze:

  1. Jako uzupełnienie polecam wykład profesora Ramachandrana, który badał pacjentów po lobotomii.
    Okazuje się że każda z oddzielonych półkul operuje własną świadomością, co rodzi interesujące rozważania natury teologicznej ;)

    https://www.youtube.com/watch?v=nVh7beajpag

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Dziękuję, to świetny materiał!

      Ze swojej strony polecam książkę Sama Harrisa pt. "Moral landscape" (Krajobraz moralny). Jako neuropsycholog wnika on tam właśnie w tą tematykę i dochodzi o równie ciekawych wniosków jak w video powyżej.

      Usuń